Herinneringen geven je geen verleden, ze geven je een versie van je verleden, schreef geheugendeskundige Douwe Draaisma. Hij stelde De ivoren cel samen, een verzameling van tachtig herinneringen uit de Privé-domeinserie. Tijdens Dat wat blijft onderzoeken we het geheugen en de rol van herinneringen in de literatuur. Marja Pruis reflecteert op het onderwerp met een column. Presentator Pieter van der Wielen gaat in gesprek met Valentijn Hoogenkamp, Mensje van Keulen en Douwe Draaisma over herinneringen in fictie en non-fictie en waar die scheidslijn misschien wel ophoudt te bestaan. Stemacteur Sara de Monchy draagt herinneringen voor uit De ivoren cel en om de avond nog nostalgischer te maken is er ook een poëtische performance met muziek door Roberta Petzoldt.

“In haast elk deel [van de Privé-domeinserie] zijn passages aan te wijzen over twijfel aan het eigen geheugen, onzekerheid over het waarheidsgehalte van herinneringen of het besef dat sommige gebeurtenissen in verschillende versies lijken te zijn opgeslagen.” Dit schrijft Douwe Draaisma in de inleiding van De ivoren cel. De persoonlijke herinneringen van honderden schrijvers zijn inmiddels onderdeel geworden van weer nieuwe levens: die van de lezers van de Privé-domeinboeken. De serie telt inmiddels ruim driehonderd autobiografieën, memoires, briefwisselingen, dagboeken en meer persoonlijke notities.

Om het 55-jarige jubileum van de Privé-domeinserie te vieren bracht De Revisor onlangs een special uit: Waar was ik, o ja. Nieuwe fragmenten en brieven voor Privé-domein, met bijdragen van Clarice Lispector, Marja Pruis en Rob van Essen. Dat – en de publicatie van De ivoren cel – was de aanleiding om samen met De Revisor en De Arbeiderspers deze avond te maken.

Datum: donderdag 14 april
Locatie: Tolhuistuin – Zonzij (Tuinzaal)
Aanvang: 20.00

Dat wat blijft is een programma van de SLAA in samenwerking met De Arbeiderspers en De Revisor.

Illustratie gummen: © Ruth van Royen

Marja Pruis is schrijver van romans en essays, en criticus en columnist voor De Groene Amsterdammer. Ze werd genomineerd voor en bekroond met verschillende prijzen, onder andere die voor beste columnist en essayist. Ze is bezig met een nieuw essayistisch boek, Boos Meisje, dat volgend voorjaar verschijnt.

Foto: Reyer Boxem

Douwe Draaisma (Nijverdal, 1953) studeerde psychologie en filosofie aan de Universiteit van Groningen. Na zijn studie vertrok hij naar de Universiteit van Utrecht, waar hij in 1993 bij Piet Vroon promoveerde op een proefschrift over de metaforische aard van de taal waarin we over het geheugen denken en spreken (De Metaforenmachine. Een geschiedenis van het geheugen). Na zijn terugkeer naar de Universiteit van Groningen publiceerde hij Ontregelde geesten, een monografie over twaalf naamgevers uit de geschiedenis van neurologie en psychiatrie, zoals James Parkinson, Sergei Korsakov, Alois Alzheimer, Georges Gilles de la Tourette en Hans Asperger. In 2013 publiceerde hij De dromenwever. Over het autobiografisch geheugen verschenen tot dusver vier boeken: Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt (2001), De heimweefabriek (2008), Vergeetboek (2010) en in 2016 Als mijn geheugen me niet bedriegt. Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt is bekroond met verschillende wetenschappelijke en literaire prijzen. Sinds 2010 bezet Draaisma de Heymans-leerstoel van de Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen.

Foto: Annaleen Louwes

Mensje van Keulen (1946, Den Haag) debuteerde op jonge leeftijd met de inmiddels klassieke roman Bleekers zomer. Sindsdien schreef ze romans, verhalen, gedichten, kronieken, dagboeken en jeugdboeken, vielen haar nominaties op long- en shortlists te beurt en ontving ze voor haar oeuvre de Annie Romeinprijs, de Charlotte Köhlerprijs en de Constantijn Huygensprijs. Voor haar verhalenbundel Ik moet u echt iets zeggen won ze de J.M.A. Biesheuvelprijs (2021).

Foto: Lenny Oosterwijk

Valentijn Hoogenkamp (1986) schreef tien toneelstukken en droeg poëzie voor op Lowlands, de Parade en Oerol. Hij schrijft voor de VPRO Gids, Metropolis M, Theatermaker en De Internet Gids. Zijn werk werd bekroond met de El Hizjra Literatuurprijs, genomineerd voor de ITs RO Theater Award en geselecteerd voor Women Playwrights International Stockholm en Interplay Europe Madrid. In 2015 verscheen zijn novelle Kleine zeemeermin, per ongeluk dood bij Wintertuin Uitgeverij. Het aanbidden van Louis Claus is zijn debuutroman.

Roberta Petzoldt is een transdiciplinaire kunstenares In 2019 verscheen de bundel ‘Vruchtwatervuurlinie’  bij van Oorschot die onderscheiden werd met de ‘Cees Buddinghprijs’ voor het beste debuut. Roberta werkt met muziek, performance, theater, en heeft in verschillende films gespeeld. Momenteel leidt ze het theatrale project ’The Land of Pan’ een steeds evoluerend en rondreizende productie over een mythologisch land waar het hele gedonder van de schepping ooit begon. In haar schrijven gebruikt Roberta de herinnering als een archief waar ze uit kan putten om de weg te vinden naar het verhaal dat zich wil vertellen. Ook de mythes, dromen en onderbewustzijn, ziet ze als herinneringen.