SLAA

SLAA

Boek van de week

Boek van de week

Elke vrijdag geven wij of een schrijver die wij hoog hebben zitten u een geheel subjectieve leestip om het weekend mee door te komen. Deze week tipt Judith Uyterlinde het boek Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest van de Duitse auteur Joachim Meyerhoff.

Een boek dat je onbedaarlijk in de lach doet schieten, niet een keer, niet twee keer, maar diverse malen. Zo’n lach die ergens diep in je buik komt opborrelen, als bubbeltjes koolzuur in spuitwater die gaandeweg aan kracht winnen en zich een weg naar boven banen, om daar met luid misbaar tot ontlading te komen. Een boek dat bruist en stroomt als het leven zelf, vol humor, hartstocht en levenslust, vol verbeeldingskracht, melancholie en een diep doorvoeld besef van vergankelijkheid.

Zo’n boek is Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest van Joachim Meyerhoff. Mijn favoriete boek van deze Boekenweek vol waanzin.

In Nederland is Meyerhoff een nieuwe stem, maar in Duitsland geniet hij al jaren bekendheid als regisseur en toneelspeler. In 2007 werd hij uitgeroepen tot toneelspeler van het jaar. Hij maakte furore met het vertellen van anekdotes over zijn ongewone jeugd; vervolgens stelde hij deze verhalen te boek en ontving hij literaire prijzen voor dit werk dat nu ook in een uitstekende Nederlandse vertaling door Josephine Rijnaarts is verschenen.

Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest beschrijft de onconventionele jeugd van Joachim, die opgroeit in een huis op het terrein van een psychiatrische inrichting, waar zijn vader directeur is. Joachim slaapt in op het geruststellende geluid van schreeuwende patiënten en is volkomen vertrouwd met hun gekte. Ook zijn vader voelt zich beter thuis bij zijn patiënten dan bij normale mensen. Zo bestaat de jaarlijkse verjaarsvisite van zijn vader uit altijd dezelfde vier patiënten. Een van hen, Ludwig, is doodsbang voor de hond des huizes, maar wil niets liever dan hem aaien. Elk jaar ontaarden zijn verwoede pogingen in een drama, tot de vader uiteindelijk een trucje bedenkt waardoor Ludwig zijn angst overwint. Hij plakt een foto van Ludwig vast aan een foto van de hond, en laat hem de gemonteerde foto net zo lang vasthouden tot hij vertrouwd is met het beeld van zichzelf naast de hond. ‘Het werkte. Bij zijn volgende bezoek liep Ludwig als vanzelf op de hond af, ging precies zoals op de fotomontage naast hem staan en streelde de kop van zijn harige, kwijlende oerangst.’ Dietmar, een van de andere verjaardagsgasten, is de lievelingspatiënt van de vader. ‘Hij omhelsde mijn vader innig, drukte zijn gezicht tegen mijn vaders hals, legde een hand op zijn kale hoofd en liet hem niet meer los. Mijn vader sloeg ook een arm om hem heen en ze wiegden elkaar een beetje. Je mocht hem onder geen beding alleen naar de wc laten gaan, want hij smeerde zijn uitwerpselen graag op de muur.’

Joachim is een meester in even rake als liefdevolle typeringen – van de patiënten, maar ook van zijn eigen gezinsleden. Je kunt niet anders dan houden van de eigenzinnige vader, van de sterke en gevoelige moeder, van de trouwe hond, die zich Joachims goedbedoelde spelletjes moet laten welgevallen, ja zelfs van Joachims twee oudere broers, die met onovertroffen vindingrijkheid samenspannen om hun goedgelovige broertje uit te dagen en om de tuin te leiden. Maar in de eerste plaats is het Joachim zelf die je als lezer voorgoed in je hart sluit: een hartstochtelijk nieuwsgierige jongen die de wereld met open blik en een scherp oog voor detail tegemoet treedt. Met zijn grenzeloze fantasie vergroot hij alledaagse belevenissen uit tot schitterende verhalen die een onvergetelijke indruk maken. Hij is een geboren verteller, die op zijn zevende al tot een bevrijdend inzicht komt: verzinnen is herinneren.

Meyerhoffs boek vertoont overeenkomsten met het eveneens zeer beeldende Mr Tourette en ik, van de Noor Pelle Sandstrak, of, dichter bij huis, met het hilarisch-absurde En toen kwam moeder met een mes van Nicoline Mizee, beide autobiografisch geïnspireerde boeken over een jeugd waarin gekte en normaliteit in elkaar overvloeiden.

Wie denkt dat Duitse schrijvers per definitie zwaar op de hand zijn, moet Joachim Meyerhoff lezen. Zijn boek is lichtvoetig, grappig én ontroerend. Zo’n boek waarvan je niet wilt dat er een einde aan komt. Godzijdank maakt het deel uit van een trilogie. Ik kan niet wachten op de twee volgende delen. Maar eerst mag ik de auteur interviewen, op 18 maart om 17.00 uur in boekhandel Linnaeus in Amsterdam. Ik verheug mij zeer!

Door: Judith Uyterlinde

Wanneer-wordt-het-eindelijk-weer-zoals-het-nooit-is-geweest-300x300

Joachim Meyerhoff
Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest
Uitgeverij Signatuur
Vertaler: Josephine Rijnaarts
€ 19,95
312 pagina’s