In 1979 verscheen in Japan Domein van licht. Schrijfster Yūko Tsushima beschrijft in twaalf korte hoofdstukken hoe een jonge, pas gescheiden moeder werkend en zorgend haar weg probeert te vinden in Tokio.  

In 2020 werd de roman internationaal herontdekt. In Nederland werd hij uitgeven door De Bezige Bij, in vertaling van Noriko de Vroomen-Kondo en Han Timmer. In Het Parool noemde Dirk-Jan Arensman Domein van licht compact en meesterlijk:

“In vaak bedrieglijk simpele, spartaans aandoende zinnen lees je hoe ze worstelt met de woedeaanvallen van haar dochtertje, of tot haar schrik droomt dat het meisje dood is (en zich afvraagt of dat een nachtmerrie of een heimelijke wensdroom was). Hoe ze alleen het huis uitgaat om te veel te drinken in cafés, mannen ontmoet met wie ze hooguit droevige, mechanische seks heeft. 

Maar tegenover die somber stemmende misère staan ook hartverwarmend tedere scènes tussen moeder en dochter. De poëtische schoonheid die schuilt in het kleine, soms zélfs in kleine rampspoed. Wanneer, door een lek in het waterreservoir, op een dakterras golvend water glinstert, roept het dochtertje verrukt uit: “Een zee! Mama, het is een zee!” 

Schrijver, presentator en recensent Dieuwertje Mertens zag in de roman aanleiding voor een gesprek over, en met, alleenstaande moeders in de literatuur. Op 8 maart, Internationale Vrouwendag, zal zij in de intieme setting van Theater De Roode Bioscoop met Mensje van Keulen, Nisrine Mbarki en Ilse Josepha Lazaroms praten over hoe zij Domein van Licht hebben gelezen. Zijn er aspecten aan deze klassieker die ze herkennen in hun eigen moeder- en schrijverschap? Hoe worden alleenstaande moeders over het algemeen in literaire teksten gerepresenteerd, en waar vind je ze eigenlijk, die boeken en bundels? Vertaalster Noriko de Vroomen-Kondo zal een inleiding schrijven die aan het begin van de avond wordt voorgedragen. Laurine Verweijen draagt een gedicht voor dat ze speciaal voor dit programma schreef, in reactie op Domein van licht en over alleenstaand moederschap.

Het is leuk als je de roman voor het bezoeken van het programma leest, maar het hoeft niet! Het gesprek zal gevoerd worden aan de hand van voorgedragen fragmenten. Ook leer je het werk van de sprekers kennen. Na afloop is er gelegenheid tot napraten in de foyer van De Roode Bioscoop.

Foto: Bianca Sistermans

Dieuwertje Mertens is schrijver, literatuurcriticus en journalist. Ze schrijft onder andere voor de boekenpagina’s van Het Parool en Vrij Nederland. Voor VPRO maakt ze diverse radiodocumentaires. In 2023 debuteerde ze met de roman Moeders Heiligen.

Foto: Irwan Droog

Foto: Michal Grycko

Nisrine Mbarki (she/her) is een meertalige en veelzijdige schrijver, dichter, literair vertaler en programmamaker. Als literair vertaler vertaalt ze vrouwelijke, feministische stemmen en dichters uit het Arabisch en Engels naar het Nederlands. Haar literaire werk is genre-overstijgend, ze schrijft poëzie, korte verhalen en theaterteksten. Daarnaast werkt ze voor diverse internationale literatuurfestivals als programmamaker. In januari 2022 debuteerde ze met haar poëziebundel oeverloos bij uitgeverij Pluim, die werd genomineerd voor de C-Buddingh prijs en voor de Herman de Coninckprijs.

Foto: Annaleen Louwes

Mensje van Keulen (1946) is schrijver. In 1972 verscheen haar veelgeprezen debuut Bleekers zomer en wordt inmiddels gerekend tot een klassieker in de Nederlandse literatuur. Haar indrukwekkende oeuvre, bestaande uit verhalen, romans en kinderboeken, werd veelvuldig bekroond, onder andere met de Annie Romeinprijs, de Charlotte Köhlerprijs, de Zilveren Griffel en de Constantijn Huygensprijs. In 2021 werd haar verhalenbundel Ik moet u echt iets zeggen bekroond met de J.M.A. Biesheuvelprijs. In oktober 2023 verscheen Alles raak, een collectie verhalen, gedichten en dagboekfragmenten uit haar oeuvre.

Foto: Annaleen Louwes

Laurine Verweijen is dichter en werkt als strateeg. Zij publiceerde eerder in De Gids, Tirade, De Revisor, Tijdschrift Terras, nY en Het liegend konijn. In 2016 won zij de tweede prijs bij de Turing Gedichtenwedstrijd. Verleden voorjaar verscheen van haar het eerste gedicht over de lichamelijkheid van de menstruatiecyclus, in De Gids. Haar bundel Gasthuis (Van Oorschot, 2020) werd genomineerd voor de C. Buddingh’ prijs voor beste debuut. Op uitnodiging schreef ze een gedicht ter gelegenheid van 70 jaar Eye Filmmuseum. Het gedicht “Notities Trillingen, Melkglas Trapezewerk”, dat als eerste gedicht over de lichamelijke ervaring van de menstruatie ooit gepubliceerd werd in een literair tijdschrift, werd tevens opgenomen in de 44 van Coninck, De beste gedichten van het jaar. Haar poëzie werd vertaald in het Frans en Engels. Naast haar literaire werk als dichter is Verweijen betrokken bij het toonaangevende Tijdschrift Terras voor Internationale literatuur.

Noriko Kondo (Japan, 1941) is literair vertaalster. In 1964 kreeg ze een uitwisselingsbeurs om vanuit Japan in Leiden te komen studeren en sindsdien woont ze in Nederland. Onder de naam Noriko de Vroomen-Kondo vertaalde ze uit het Japans onder meer Kenzaburo Oe’s Voetballen in 1860 (Nobelprijs voor Literatuur 1994), De hoogmoedige doden, De dag dat de keizer hoffelijk mijn tranen droogt, Yuko Tsushima’s Domein van licht, Kobo Abe’s Verhalen en Oktober is mijn keizerrijk: Zeven moderne Japanse dichters (allen bij Meulenhoff Amsterdam). Daarnaast vertaalde ze o.a. Het Oostindisch kampsyndroom (Rudy Kousbroek) en Bandoeng-Bandung (F. Springer) naar het Japans. Noriko publiceerde regelmatig in zowel in Nederland als Japan over verschillende literaire projecten.