Klik hier voor de voordracht van Asmae Amaddaou 

I. ARBEID 

1 baksteen voor iedere burger in dit wolf- en schaapcomplex
een stenen ligbed voor elk bedolven vel, elke achternagezeten cent
en daar de hijgende eigenaar van, voor ieder die op vloeren en op trappen slaapt
hier: een steen een niet gecamoufleerde steen in het volle zicht
een gewicht voor in je handen je rust en rusteloze handen
in de nacht volgen we het klokje van de dingen in hun rij:
de kudde die uit grazen gaat en de renner die daarbij de meeste meters maakt
en elke dag opnieuw dat rennen en waarom
uit arbeid komt, naar arbeid telt elk ding
na zevenhonderdvijftig jaar: een sportschool met een kerk-elan
een harde beat, de spieren die zich vol op uitvoer concentreren
steen voor steen achter de instructeur aan jagen
een uitgebuite vrouw die stiekem na sluitingstijd een douche neemt
haar stateloze haren uit de afvoer trekt
een plek voor iedereen voor iedereen!
in ’t groot verband van arbeid-kwekend leven
misdoet wie arbeid steelt, wie schat? – om ’t even:
1 baksteen voor elk burgerkind met maandbedrag
en onder voorwaarden ook eentje voor de vrouw zij kan hem ruilen
voor haar paspoort en haar bed, één steen om door een ruit te gooien
aan een enkel vast te binden in een hoekje neer te zetten op te leunen
eenvoudig huisje van te bouwen een begin is een begin nietwaar
onze bruikbare burgers en hun aftrekbaar vel vol sporen
wat de gemeente wil: zo weinig mogelijk geld uitgeven
voor een plek om zoveel mogelijk geld uit te geven
wat de wolven willen: huilen naar een winstplaneet
en niets dan kleine vlugge munten op de hielen zitten
sprinten als op een band
troost je toch
de architectonische hoogstand, als enkeling nietig, als eenheid een macht
behalve als je toiletten schoon moet maken
vermengd of puur, staat op de muren, arbeidsontheiliging
voor wie het heilige nog galmen moet is hier misschien
een opgejaagd en dan gestroopt
stuk koopkracht weggelegd  

II. EFFECTENBEURS 

jullie vergaten het misschien maar het beursgebouw is een sportstudio
ik vertelde net al van de wolf en de schapen, nu zijn er lammeren en ze blaten op de band
ze zijn de kinderen die de centen erfden en nu voor grote gokken gaan
ondertussen verzamelen zich de bruikbare mensen
rond het diepe gat van hun werkdag
in het gat liggen munten te schitteren in de zon, als je dichtbij komt blijken het resten van jaagwapens
het oude ijzer zegt: een nieuwe tijd is aangebroken de manager zegt: ik wil hier niemand horen klagen
anders geen salaris!!
waar die alle andre meet, het Geld, en blaren
wier waarde waarde, almaar ’t vertrouwen, daalt en ryst
het lichaam is een tempel leerde ik dus moet je trainen voor je heiligdom
dit gebouw een gateway tot de stad in al haar glinsterend waaghalzerij 
en elke getrainde pees helpt mee de bedragen aan te spannen
hoe drijf je handel in een klasseloze stad
is het graan dat hier de vloer bedelft van iedereen en wie en wie
schrobt straks de vloer weer tot ie blinkt?
de manager komt kijken ze is niet tevreden haar gezicht een aangestoken fikkie in het bos
haar gezicht breidt uit naar alle kanten en ze zegt wees blij
en daarna hangt ze als een kater bij de leg press en de smith machine
en appt dat alles smetteloos moet zijn anders krijg je je paspoort nooit meer terug
elke pees heeft een geheugen
weet de manager dat wel
schat die ’t gerucht én ’t werklyk schatbare pryst
symbool, soms vol, soms leeg, steeds vol gevaren
liggen de lammeren inmiddels in de spa met hun volmaakte poten?
hebben de bruikbare mensen zich inmiddels verzameld
rond het diepe gat? gaat nu de bouw
of de afbraak beginnen? 

III. WAARDE 

op koningsdag draagt de vrouw vier schalen naar de keuken
met daarin de resten van het jachtspel en het vlees
1 baksteen voor wie een slaapplaats zoekt en graag een bed wil delen
zo had ze het zich niet voorgesteld maar de entree is statig en zo’n goede buurt
waarde is pas waarde
als ergens anders schade is nietwaar
waar kracht van mens en deugd van ding zich paren
het beursgebouw wordt in de oude rivierbedding van de amstel neergezet
en verzakt al tijdens het bouwen, metselaars hakken de scheuren uit
en vullen ze met nieuwe bakstenen – daar 
wordt het gewrocht een waarde en leidt voortaan
zijn leven mee in ’t ding- en mensch-bestaan
dat één maakt wie daarvóór gezonderd waren
daar worden nieuwe mensen geboren met goede start-upideeën
rennen hoe lang je kunt of je bijeengedreven laten vallen op de zachte mat
de bruikbare mens sluit de tent af
heeft de loper voor alle deuren, toegang tot het paradijs
om het achter te laten hoe ze het ook gister achterliet
waarde is pas waarde
als je elke dag tenminste uitzicht hebt op schone tegels
alle valuta’s die in deze zaal te zien zijn
alle nijverheden en het patroon van baksteen op de muur
doet een wandkleed na, is zo bedoeld
de bruikbare mens leunt ertegen als een omgevallen zuil
een zachte bedding voor hen die moe zijn, uitgeput
wil je een koude handdoek in de nek of water met citroen
wie hier de gok waagt kan ontzettend rijk gaan worden
de manager knikt goedkeurend in haar afgekoelde keuken rond
alles opgeruimd en klaargespeeld
aan de buitenkant een steen voor iedereen
aan de binnenkant de uurprijs van het grazend
slapend schaap 

____________________________________

Iduna Paalman
augustus 2025