Vondel in Ballingschap
Joost van den Vondel (1587-1679) heeft een grote naamsbekendheid als dichter en schrijver van toneelstukken, waarvan Gijsbrecht van Aemstel de bekendste is. In de biografie Vondel. Het verhaal van zijn leven (2008) getuigt Piet Calis van zijn bewondering voor Vondels dicht- en toneelwerk. Calis rekent Adam in ballingschap en Lucifer tot Vondels beste stukken. De Gijsbrecht, met de bekende regels ‘Het hemelse gerecht heeft zich ten lange lesten / Erbarremd over mij en mijn benauwde vesten’ is al heel lang van het toneel verdwenen. Zijn andere stukken zijn voor veel theaterbezoekers grote onbekenden. Misschien komt daar verandering in door de opvoering van Vondels Adam in ballingschap als opera, onder regie van Guy Cassiers, met muziek van Rob Zuidam (Holland Festival, juni 2009).
In 1664 verscheen Vondels tragedie met als ondertitel ‘Aller treurspelen treurspel’. Volgens Vondel heeft de verdrijving van Adam en Eva uit het paradijs geleid tot àl het leed dat de mensheid sindsdien is overkomen. Vondel heeft in dit stuk onvergetelijke karakters geschapen, ‘in een taal die van gebeeldhouwde oneliners aan elkaar hangt’, aldus Piet Gerbrandy. De betekenis van Vondels toneelwerk – met als leidraad Adam in ballingschap – wordt toegelicht door Corien Baart, Piet Calis, Willem Jan Otten en Rob Zuidam. Na de lezingen leidt Carel Alphenaar het gesprek met de deelnemers over de vraag of Vondel zo goed als verbannen is uit de toneelwereld, of dat er sprake is van een revival.